Jedną z dopuszczalnych w Polsce form przedsiębiorczości jest jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG). Osoby prowadzące JDG to najczęściej mikroprzedsiębiorcy, co w uproszczeniu oznacza, że w ciągu ostatnich dwóch lat nie zatrudniały więcej niż 10 osób i nie osiągnęły obrotów powyżej 2 mln EUR. Decydując się na JDG z jednej strony masz pełną swobodę działania – nie musisz liczyć się ze zdaniem wspólników czy nadzorować dużej ilości pracowników. Z drugiej strony – całość zagadnień związanych z funkcjonowaniem firmy jest wyłącznie na Twojej głowie. Czym dokładnie jest JDG, jak ją założyć i o czym pamiętać?

Jednoosobowa działalność gospodarcza – czym się wyróżnia?

JDG to działalność wykonywana przez przedsiębiorcę we własnym imieniu. Oznacza to, że za wszystkie decyzje odpowiada wyłącznie właściciel firmy, nie może on cedować zarządzania firmą na podmiot zewnętrzny. Dopuszczalne jest jednak korzystanie z usług fachowców, którzy zajmą się zagadnieniami specjalistycznymi (np. biuro rachunkowe, które zadba o kwestie księgowe).

JDG podejmowana jest w celach zarobkowych – nie stanowi hobby czy działalności charytatywnej. Ma ona charakter zorganizowany – a zatem właściciel firmy posiada odpowiedni sprzęt i wiedzę do świadczenia usług czy wytworzenia produktów, jak również dysponuje wszystkimi niezbędnymi dokumentami, wymaganymi przez ustawodawcę. Działania w ramach JDG są powtarzalne – nie jest to więc sposób na jednorazowy zarobek czy pracę sezonową, ale ciągłe funkcjonowanie w celu generowania zysku.

W razie jakichkolwiek nieprawidłowości, właściciel JDG ponosi całkowitą odpowiedzialność – całym, swoim majątkiem.

Jak założyć jednoosobową działalność gospodarczą?

Samo założenie JDG jest dość proste. Najłatwiej jest to zrobić online, przez stronę CEIDG. Wymagane jest do tego posiadanie profilu zaufanego. Wniosek można również złożyć osobiście w urzędzie miejskim, przy czym nie ma znaczenia, czy robi się to w swoim miejscu zamieszkania.

W momencie składania wniosku możesz jeszcze nie dysponować wszystkimi informacjami, takimi jak numer firmowego rachunku bankowego, który założyć możesz dopiero po otrzymaniu statusu przedsiębiorcy. Również w trakcie prowadzenia firmy istnieje duże prawdopodobieństwo konieczności uaktualnienia danych firmy – zmianie może ulec m.in. Twoje nazwisko, adres zamieszkania, adres miejsca wykonywania działalności czy forma opodatkowania. Najlepszym rozwiązaniem jest zaprzyjaźnienie się ze stroną CEIDG – to tutaj będziesz mieć możliwość samodzielnego dokonywania wszystkich modyfikacji.

Formy opodatkowania jednoosobowej działalności gospodarczej

Jako przedsiębiorca prowadzący JDG, masz możliwość wyboru pomiędzy trzema dostępnymi formami opodatkowania: skali podatkowej, podatku liniowego i ryczałtu. To ważny wybór, który może przesądzić o rentowności nowopowstającej firmy. Jeśli nie posiadasz wiedzy księgowej, koniecznie zwróć się o poradę do doradcy podatkowego lub o podsumowanie informacji do biura rachunkowego.

Skala podatkowa, czyli opodatkowanie na zasadach ogólnych, oznacza objęcie progresywną stawką podatku dochodu (przychody minus koszty) przedsiębiorcy. Płacisz dopiero wówczas, gdy firma zacznie przynosić dochód powyżej kwoty wolnej od podatku, równej 30 tys. zł. Jeśli zarobisz poniżej 120 tys. zł. rocznie, będzie Cię obowiązywać niższa stawka – na marzec 2023 r. jest to 12%. Powyżej tej kwoty podatek gwałtownie wzrasta i wynosi 32%.

Podatek liniowy również dotyczy dochodu i jest płacony dopiero wówczas, gdy firma generuje zyski. Różnica polega na tym, że jest on stały – niezależnie od rocznych dochodów, płacisz od nich zawsze 19%. To dobre rozwiązanie dla osób, które wiedzą lub podejrzewają, że ich biznes przyniesie powyżej 120 tys. zł. zysku rocznie.

Ryczałt to opodatkowanie przychodu, bez możliwości odliczenia kosztów jego uzyskania. Stawki wynoszą 2-17% i zależą od rodzaju wykonywanej działalności. Z uwagi na uproszczoną księgowość, ryczałt opłaca się zwłaszcza przedsiębiorcom, których działalność jest opodatkowana niską stawką ryczałtu, a rodzaj działalności w zasadzie nie generuje kosztów (np. prowadzenie korepetycji, usługi informatyczne).

Koncesje i licencje – jednoosobowa działalność gospodarcza w branży podlegającej nadzorowi instytucjonalnemu

Część działalności gospodarczych podlega nadzorowi ze strony różnych instytucji administracji publicznej. Najczęściej mowa o Sanepidzie, który okresowo kontroluje firmy z branży gastronomicznej, medycznej, beauty, opiekuńczo-edukacyjnej, hotelarskiej, fitness i innych. Jeśli któryś z wykazanych we wniosku CEIDG kodów PKD wymaga stosownej licencji lub koncesji, to na przedsiębiorcy leży obowiązek zdobycia tego dokumentu.

W przeciwieństwie do rejestracji JDG, koncesje, licencje i pozwolenia wydawane są odpłatnie, często wymagane są również określone kwalifikacje przedsiębiorcy, potwierdzone stosownymi świadectwami.

Księgowość w jednoosobowej działalności gospodarczej

W ramach JDG, przedsiębiorca może prowadzić księgowość osobiście. Jest to dobre rozwiązanie dla osób dobrze orientujących się w zagadnieniach księgowych, podatkowych i tych związanych z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. W przypadku przedsiębiorców mających niewielkie lub żadne pojęcie o tych dziedzinach, wskazane jest wsparcie ze strony profesjonalnego biura rachunkowego – pozwoli to uniknąć licznych błędów, takich jak niedopilnowanie terminu wpłat składek do ZUS czy złe wyliczenie zaliczki na podatek dochodowy.

Co istotne, obsługa biura rachunkowego dla JDG nie stanowi dużego obciążenia finansowego – w zależności od branży, stawki zaczynają się już od 250 zł netto.

Przez osoby zakładające JDG, bywa ona różnie postrzegana. Dla jednych to pierwszy etap w budowaniu większego biznesu – w planach jest dalszy rozwój firmy. Inni – zwłaszcza specjaliści, freelancerzy i przedstawiciele wolnych zawodów (np. artyści) celują właśnie w taki typ przedsiębiorczości, dający im większą niezależność. W każdym przypadku konieczna jest skrupulatność i bieżące kontrolowanie wszelkich procesów w działalności, ponadto warto wyrobić swoje własne dobre praktyki, które mogą przyczynić się do sukcesu na dalszej drodze.